Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodzinę. Zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny, gdy jest to niemożliwe dążenie o przysposobienia dziecka lub zapewnienie opieki i wychowania w środowisku zastępczym. Zapewnia realizację planu pracy z rodziną lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych, a także zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.
Piecza zastępcza jest sprawowana w formie:
Rodzinnej:
– rodzina zastępcza (spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna)
– rodzinny dom dziecka
Instytucjonalnej:
– placówki opiekuńczo-wychowawcze
– regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne
– interwencyjne ośrodki preadopcyjne
Podstawą umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jest orzeczenie sądu. W przypadku pilnej konieczności, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie niezwłocznie zawiadamiany jest sąd. Bywa też tak, że dziecko jest w pieczy zastępczej na własną prośbę, na wniosek rodzica lub osoby trzeciej, a także w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie po interwencji pracownika socjalnego.
Zgodnie z art. 191 ust.9 i 10 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi następujące koszty od 2012 roku:
– 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej,
– 30% ww. wydatków w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej,
– 50% ww. wydatków w trzecim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej.
(w pozostałej części – 90%, 70% i 50% – wskazane koszty ponosi powiat).
Zgodnie z powyższymi założeniami w okresie od stycznia do grudnia 2017r. tutejszy Ośrodek współfinansował pobyt 29 dzieci w pieczy zastępczej, co przedstawiają poniższe tabele. W w/w okresie piecze zastępczą opuściło 2 dzieci.
Wskazać należy, iż w 2017r. w pieczy zastępczej przebywało również 21 dzieci z terenu Gminy Krzeszowice (w tym 18 piecza rodzinna, 3 piecza instytucjonalna), są to dzieci umieszczone przed 2012 rokiem, których koszty pobytu finansowane są przez Powiat Ziemski Krakowski.
Rodziny wspierające
W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzina może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej.
Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
– opiece i wychowaniu dziecka;
– prowadzeniu gospodarstwa domowego;
– kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka.
Ustanowienie rodziny wspierającej odbywa się po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Z taką rodziną zawierana jest umowa cywilnoprawna, która określa zasady zwrotu kosztów poniesionych z tytułu udzielanego wsparcia.
Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia, takich jak:
– organizowanie czasu wolnego dzieciom,
– wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny,
– pomoc w nauce,
– wskazówki dotyczące wychowania dzieci ale również takich wydawałoby się oczywistych dla rodzin spraw jak nauka gotowania, sprzątania, utrzymania higieny osobistej czy racjonalnego prowadzenia budżetu domowego.