GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
Przemoc Domowa
Jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji
OSOBA DOZNAJĄCA PRZEMOCY DOMOWEJ:
a) małżonek, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
b) wstępnych i zstępnych oraz ich małżonków,
c) rodzeństwo oraz ich wstępnych, zstępnych i ich małżonków,
d) osobę pozostającą w stosunku przysposobienia i jej małżonka oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
e) osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
f) osobę wspólnie zamieszkującą i gospodarującą oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
g) osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,
h) małoletniego
wobec których jest stosowana przemoc domowa
OSOBA STOSUJĄCA PRZEMOC DOMOWĄ
Pełnoletnia osoba, która dopuszcza się przemocy domowej wobec osób, o których mowa j.w.
Formy przemocy domowej
- Przemoc fizyczna: bicie, szarpanie, kopanie, duszenie, popychanie, obezwładnianie i inne,
- Przemoc psychiczna: izolowanie, wyzywanie, ośmieszanie, grożenie, krytykowanie, poniżanie i inne,
- Przemoc seksualna: zmuszanie do obcowania płciowego, innych czynności seksualnych i inne,
- Przemoc ekonomiczna: niełożenie na utrzymanie osób, wobec których istnieje taki obowiązek, niezaspokajanie potrzeb materialnych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych oraz ich sprzedawanie i inne,
- Przemoc za pomocą środków komunikacji elektronicznej: wyzywanie, straszenie, poniżanie osoby w Internecie lub przy użyciu telefonu, robienie jej zdjęcia lub rejestrowanie filmów bez jej zgody, publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które ją obrażają lub ośmieszają, i inne,
- Inne: zaniedbanie, niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, psychicznych i innych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych i ich sprzedawanie, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, zmuszanie do picia alkoholu, zmuszanie do zażywania środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków i inne.
CO TO JEST PROCEDURA„NIEBIESKIE KARTY”?
„Niebieska Karta” to kluczowy instrument w walce z przemocą domową
Stanowi ona formalną procedurę, która ma na celu:
ochronę osób doznających przemocy domowej oraz inicjowanie działań pomocowych.
Wprowadzona w Polsce w 1998 roku, początkowo jako narzędzie policji, z czasem ewoluowała w kompleksowy system wsparcia.
Obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli:
- Policji
- Jednostek organizacyjnych pomocy społecznej
- Sądów
- Gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
- Oświaty
- Ochrony zdrowia
- Organizacji pozarządowych
w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej
KTO MOŻE WSZCZĄĆ PROCEDURĘ „NIEBIESKIE KARTY”
- Pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej
- Pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej
- Funkcjonariusz Policji
- Żołnierz Żandarmerii Wojskowej
- Asystent rodziny
- Nauczyciel
- Osoba wykonująca zawód medyczny, w tym: lekarz, pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny
- Przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
- Pedagog, psycholog lub terapeuta, będący przedstawicielami podmiotów, o których mowa w art. 9a ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (przedstawiciele oświaty, ochrony zdrowia, lub organizacji pozarządowych)
Wszczęcie procedury Niebieskie Karty” następuje przez:
wypełnienie formularza Niebieska Karta -A” w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy!
Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie
Rodzina, jako podstawowa komórka społeczeństwa oraz jako naturalne środowisko rozwoju powinna zaspakajać podstawowe potrzeby biologiczne i psychospołeczne wszystkich członków (w tym potrzebę bezpieczeństwa, miłości, przynależności, uznania). Natomiast, kiedy występuje w niej zjawisko przemocy, to dezorganizuje całe życie rodziny i uniemożliwia jej prawidłowe wypełnianie swoich podstawowych funkcji. Na kształtowanie się osobowości młodego człowieka ma wpływ przede wszystkim to, w jakiej rodzinie się urodzi, jakie będą w niej priorytety, style wychowania, postawy rodzicielskie. To właśnie rodzina oddziałuje na jednostkę najdłużej i pozostawia w niej najgłębsze ślady. Rodzina dostarcza pożądane społecznie wzorce zachowań; przekazuje i przyswaja wartości, normy i zasady współżycia w danym społeczeństwie; umożliwia dzieciom aktywny udział w różnego rodzaju czynnościach i obowiązkach domowych; rozwija i rozszerza kontakty międzyludzkie. Rodzina jest więc podstawowym obszarem wpływów oddziałujących na rozwój i funkcjonowanie dziecka.
Rodzina dotknięta problemem przemocy nie spełnia powyższych funkcji. Osoby, które przez dłuższy czas doświadczają przemocy fizycznej lub psychicznej charakteryzują się niską samooceną wykształceniem biernych mechanizmów radzenia sobie z przemocą, wysoką zależnością emocjonalną od swoich partnerów, podwyższonym niepokojem i depresją, izolacją społeczną, mają poczucie winy za to, co dzieje się w ich związku, są podporządkowane sprawcy, odczuwają w stosunku do niego ambiwalentne poczucie lojalności, często nadużywają alkoholu, środków przeciwbólowych, leków, a nawet narkotyków, zapadają na choroby związane z przebywaniem w długotrwałym stresie. Negatywnych skutków przemocy w rodzinie doświadczają także dzieci. Istnieje ryzyko wystąpienia u nich problemów emocjonalnych i związanych z zachowaniem, takich jak odczuwanie niepokoju, depresja, samouszkodzenia, osłabienie koncentracji objawiające się, np. osiąganiem niskich wyników w szkole, pogorszenie samopoczucia, nieposłuszeństwo, agresja wobec otoczenia, występowanie koszmarów sennych, moczenia nocne, pojawienie się dolegliwości fizycznych, będących skutkiem stresu psychologicznego.
Większość ujęć ukazuje przemoc, jako powtarzające się czynności godzące w różne sfery wolnościowe i zdrowotne człowieka oraz jako działanie intencjonalne oprawcy, chęć użycia siły wobec drugiej osoby tak, aby osiągnąć konkretny cel, a mianowicie wyrządzenie krzywdy i bólu. Wszystkie cele są osiągane poprzez naruszenie prawa, wolności oraz dóbr drugiego człowieka. Przemoc domowa jest problemem wieloaspektowym, stąd należy go rozpatrywać z różnych perspektyw, m.in.: społecznej, psychologicznej, prawnej, medycznej. Aby móc go dobrze poznać należy podejść do niego kompleksowo, tj. w sposób interdyscyplinarny. Przemoc domowa narusza najwrażliwsze sfery życia człowieka, wpływa na jego funkcjonowanie, procesy myślowe i emocjonalne. Trwale pozostawia zmiany. Reasumując, przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, które narusza jego prawa i dobra osobiste, powodując równocześnie cierpienie oraz szkody. Przemoc jest intencjonalnym i zamierzonym działaniem człowieka, mającym na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. Charakterystycznym dla przemocy jest występowanie asymetrii sił, czyli jedna ze stron ma przewagę nad drugą.
W sytuacji podejrzenia wystąpienia przemocy w rodzinie uprawnione do tego instytucje wszczynają procedurę „Niebieskiej Karty”. Procedura ta obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych w oparciu o zasadę współpracy przez przedstawicieli jednostek pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia.